Pensioenfondsen kunnen voortouw nemen in energietransitie
Door Hadewych Kuiper, General Manager Triodos Investment Management
Grote institutionele beleggers snakken naar meer financieringsmogelijkheden voor projecten in de energietransitie. Er is dringend behoefte aan samenwerking met de echt ervaren spelers uit de financiële sector.
Om de energietransitie te realiseren zijn wereldwijd veel nieuwe projecten en grote institutionele investeringen nodig. Als we de wereldwijde opwarming onder de 1,5 graden willen houden, moet er tot 2031 naar schatting 32 biljoen dollar worden geïnvesteerd in effectieve decarbonisatieprojecten - 70% daarvan moet komen van particuliere beleggers zoals pensioendeelnemers.
De grootste pensioenfondsen van Nederland (samen goed voor 900 miljard euro) scharen zich als nooit tevoren achter de energietransitie. In een sterk geformuleerde brief aan de overheid eisen pensioenfondsen als ABP, PFZW, PMT, BpfBouw en PME "ambitieus en betrouwbaar overheidsbeleid, meer publiek-private financieringsopties en een volwaardige nationale investeringsinstelling".
Pensioenfondsbeheerders weten dat het niet moderniseren van elektriciteitsnetten en het blijven investeren in fossiele brandstoffen fatale gaten in de pensioenen veroorzaakt. Enerzijds zijn er de fysieke risico's van de klimaatverandering, zoals overstromingen en droogte. Maar er zijn ook transitierisico's, bijvoorbeeld het beprijzen van de CO2-uitstoot en nieuwe regelgeving die de winstgevendheid van vervuilende bedrijven onder druk zet.
Het aantal klimaatgeschillen is in Europa sinds 2017 verdubbeld, met ongeveer 2.500 zaken die momenteel door rechters behandeld worden. Zo spanden in april van dit jaar 2.000 Zwitserse vrouwen met succes een klimaatzaak aan tegen hun regering. En natuurlijk brengt elke rechtszaak (die steeds vaker wordt aangespannen door minderjarigen) een aanzienlijke reputatieschade met zich mee.
Pensioenfondsen beperken de risico’s
Als we deze ecologische en sociale uitdagingen niet aanpakken, zullen de werknemers van vandaag geen leefbare huizen of goed functionerende pensioenen hebben tegen de tijd dat ze met pensioen gaan.
Daarom heeft het grootste pensioenfonds van Europa, ABP, onlangs strengere minimumnormen opgelegd, evenals een scherpere focus op het beperken van risico's voor klimaat en biodiversiteit : vandaag de dag passen bedrijven "zonder realistisch vooruitzicht op verbetering niet in de aandelenportefeuille van ABP".
Ook het Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) heeft, na een twee jaar durend engagementsproces, al 98% van zijn olie- en gasbelangen gedesinvesteerd, wat neerkomt op meer dan 300 fossiele bedrijven. Toonaangevende institutionele beleggers willen beleggen in toekomstbestendige oplossingen.
Financiering van klimaatinnovatie
Institutionele beleggers zijn zich er terdege van bewust dat decarbonisatie van vitaal belang is voor de samenleving. "Een veerkrachtige economie heeft een betrouwbaar energienetwerk en een overgang naar hernieuwbare energiebronnen nodig," aldus de Nederlandse pensioenfondsen in hun brief van maart 2024.
Hoe komen we daar? Hoe kunnen we overgaan van een gevestigd systeem naar een systeem dat nog moet worden gecreëerd?
Grote institutionele beleggers zoals pensioenfondsen hebben daarvoor ondersteuning nodig. Zij snakken naar meer financieringsmogelijkheden voor projecten in de energietransitie, gestructureerd rond de langetermijnbehoeften van hun begunstigden. Er is dringend behoefte aan samenwerking met de echt ervaren spelers uit de financiële sector.
Kleinere tickets voor grote transformaties
Om de energietransitie te financieren, moeten pensioenfondsen hun bedrijfsvoering heroverwegen. Omwille van eisen inzake winstgevendheid en operationele bedrijfsvoering hebben managers van pensioenfondsen doorgaans grote beleggingsbedragen nodig van minstens 250 miljoen euro. Maar de echte innovatie van de energietransitie begint bij kleinere projecten. Die innovatieve oplossingen voor schone energie hebben funding nodig zodat ze kunnen opschalen. Institutionele beleggers kunnen daarbij optreden als versnellers.
Gelukkig zien we de laatste tijd ticketgroottes van 50 tot 100 miljoen euro opduiken voor projectontwikkeling, bijvoorbeeld op het gebied van biodiversiteit. De tickets mogen dan kleiner zijn, de pensioenfondsen erkennen ook dat het er veel meer moeten zijn. Om de doelstellingen van Parijs te halen, moet er tegen 2030 naar schatting 16 biljoen dollar (de helft van de totale 32 biljoen dollar) worden geïnvesteerd in het koolstofvrij maken van alleen al elektriciteitsopwekking.
De pensioenbeheerders nemen daarnaast ook het voortouw door financiële middelen toe te zeggen voor een breed scala aan sociale en milieuprojecten. Zo investeert het grootste pensioenfonds van Europa, ABP, tot 2030 30 miljard euro in duurzame energie, betaalbare woningen en klimaatinnovatie. Hiervan moet minstens 10 miljard euro naar lokale oplossingen in Nederland gaan.
Het geeft me hoop om te zien dat gewaardeerde professionals hun vaardigheden en invloed gebruiken om ons in de juiste richting te sturen. Per slot van rekening bepalen onze keuzes van vandaag de planeet en samenleving van morgen.
